ชุดทดสอบยาปฎิชีวนะและยาต้านจุลชีพในมและผลิตภัณฑ์นม

Self Surveillance for Quality of food

ทุกวัย การตกค้างของยาในน้ำนมจะมีผลกระทบต่อผู้บริโภคและอุตสาหกรรมการผลิตนมเปรี้ยวและเนยแข็ง ดังนั้นการตรวจสอบยาตกค้างในนมและผลิตภัณฑ์นม โดยเฉพาะการใช้ชุดทดสอบที่ง่าย  และให้ผลรวดเร็ว  จึงเป็นสิ่งจำเป็นต้องดำเนินการ เพื่อควบคุมคุณภาพนมให้มีความปลอดภัยต่อผู้บริโภค

การบริโภคนมที่มียาตกค้างเป็นประจำ ก่อให้เกิดการดื้อยาและการแพ้ยาในผู้บริโภค

นมดิบ  นมพร้อมดื่ม  นมผง และผลิตภัณฑ์นม

50 ตัวอย่าง

 หลอดทดสอบสำเร็จรูป 50 หลอด

 หลอดหยดพลาสติก 10 หลอด หรืออุปกรณ์อื่นที่หยดได้ครั้งละ 0.1 มิลลิลิตร

 อุปกรณ์ที่ใช้ประกอบการตรวจ : อ่างน้ำร้อน / ตู้บ่มเพาะเชื้อ /  heat block ควบคุมอุณหภูมิ :  64+2ºC และ 82+2ºC

 นมพาสเจอร์ไรส์หรือผลิตภัณฑ์นม ที่เป็นของเหลว นำมาวิเคราะห์ได้ทันทีโดยไม่ต้องให้ความร้อน ถ้าไม่สามารถวิเคราะห์ได้  ให้เก็บรักษาไว้เช่นเดียวกับนมดิบ

 นมดิบ สุ่มตัวอย่างน้ำนมดิบแต่ละตัวอย่างที่ผสมเข้ากัน จากรถบรรทุก ถังส่งนม หรือน้ำนมรวมก่อนการผลิต นำมาทดสอบทันที ถ้าไม่สามารถทำได้ ให้เก็บรักษาในอุณหภูมิแช่แข็งไม่เกิน 7 วัน และก่อนนำมาวิเคราะห์ให้ความร้อนในอ่างน้ำร้อนที่อุณหภูมิ 82+2 ºC เป็นเวลา 2 นาที  เพื่อทำลายเชื้อซึ่งไม่ทนความร้อนที่ปนเปื้อนในตัวอย่าง และทำลายสารยับยั้งการเจริญของแบคทีเรีย   ซึ่งเกิดตามธรรมชาติและไม่ทนความร้อน

 นมผงและผลิตภัณฑ์นม ให้ละลายด้วยน้ำกลั่นที่ปราศจากเชื้อในอัตราส่วน 1:3 (น้ำหนักต่อ

ปริมาตร) แล้วนำมาทดสอบได้เช่นเดียวกับนมดิบ

แบ่งเป็น 3 ระดับ ตามวัตถุประสงค์ของผู้ใช้

ก. การตรวจพบ – ไม่พบยาตกค้าง

1. หยดตัวอย่างนม 3 หยด (0.1 มิลลิลิตร) ลงในหลอดทดสอบ
2. เตรียมหลอดทดสอบควบคุมที่ให้ผลลบ (Negative control) ซึ่งต้องทำทุกครั้งในการตรวจสอบ โดยหยดนมยู เอช ที รสจืด 3 หยด ลงในหลอดทดสอบอีกหลอดหนึ่ง
3. บ่มเพาะเชื้อหลอดทดสอบ (ก.1 และ ก.2) ในอ่างน้ำร้อนควบคุมอุณหภูมิ 64+2 ºC โดยให้อาหารเลี้ยงเชื้อในหลอดอยู่ใต้ระดับน้ำและจับเวลาเมื่ออุณหภูมิได้ 64+2 ºC จนกระทั่งหลอดทดสอบควบคุมเปลี่ยนสีจากม่วงเป็นเหลืองทั้งหลอด (2 ชั่วโมง 30 นาที ถึง 2 ชั่วโมง 45 นาที หรือตามที่ระบุบนภาชนะบรรจุ) อ่านผลการเปลี่ยนสีของตัวอย่าง

ข. การตรวจยืนยันผลว่าเป็นยาตกค้างในกลุ่มเพนนิซิลิน

ตัวอย่างนมที่ตรวจพบยาตกค้าง 2-3 มิลลิลิตร เติมเอนไซม์เพนนิซิลินเนส  2 หยด  (~ 0.05 มิลลิลิตร) ผสมให้เข้ากัน หยดส่วนผสม 3 หยด ลงในหลอดทดสอบอีกหลอดหนึ่ง แล้วทำเช่นเดียวกับข้อ ก.2 และ ก.3

ค. การตรวจหาปริมาณยาตกค้างในกลุ่มเพนนิซิลิน

ตัวอย่างที่ตรวจพบยาตกค้างกลุ่มเพนนิซิลิน (เบต้าแลกแตม) ตามข้อ ข. จะปรากฎแถบสีม่วงในหลอดทดสอบ (ตั้งแต่ขอบบนหลอดถึงก้นหลอด) โดยแถบสีม่วงจะขึ้นกับปริมาณยาตกค้าง ให้วัดความสูงของแถบสีม่วงในหลอดทดสอบ เปรียบเทียบกับความสูงของแถบสีม่วงมาตรฐาน ซึ่งได้พัฒนาไว้โดยใช้หลักสถิติ และสามารถระบุปริมาณยาตกค้างเป็นช่วง ๆ ได้ โดยไม่ต้องเตรียมยามาตรฐาน เช่น 1-2, 2-4, 4-8, 8-16, ………128-256 ไมโครกรัม/ลิตร (ppb) เป็นต้น